In Limburg wordt faunaschade aan afrijpende mais dit jaar voor het eerst met hulp van drones in kaart gebracht. Vorig jaar deed BIJ12 hier in samenwerking met taxatiebureau Van Ameyde een proef mee. De resultaten waren succesvol, waarna besloten is de inzet van drones in heel Limburg toe te passen. In de toekomst zal dit mogelijk in meer provincies gelden.

Wanneer een grondeigenaar te maken krijgt met schade aan mais die veroorzaakt is door dieren, zoals zwijnen, dassen of vogels, kan hij een tegemoetkoming in de schade aanvragen bij BIJ12. BIJ12 handelt deze faunaschade af namens de provincies. De schade kan zich voordoen na de inzaai in de eerste fase van de groei, maar ook in de fase dat het gewas afrijpt.

Bij een schademelding stuurt BIJ12 een taxateur op pad die de schade opneemt door over de percelen te lopen. Dit gebeurt aan de hand van vastgestelde protocollen en richtlijnen die voor alle provincies gelden. Het opnemen van schade bij afrijpend gewas is een lastige klus omdat de maïs hoog staat en de plekken waar de schade zich bevindt moeilijker te overzien zijn. Daarom is BIJ12 vorig jaar in Limburg een proef gestart waarbij een dronepiloot vanuit de lucht foto’s maakte van de schadepercelen.

Twintig grondgebruikers met in totaal 40 percelen deden mee aan de proef. Door met de gemaakte dronebeelden het veld in te gaan, kon de taxateur gemakkelijker een nauwkeurige inschatting maken van de schade. Zowel het taxatiebureau als de grondgebruikers waren hier enthousiast over. Aan de hand van de dronebeelden kan de taxateur beter een looproute over het perceel bepalen. Ook maken de dronebeelden in één oogopslag duidelijk, voor zowel taxateur als grondgebruiker, waar de schade zich bevindt en wat de omvang is.

BIJ12 roept de Limburgse boeren dit jaar op hun aanvraag voor een tegemoetkoming in faunaschade aan mais ongeveer 10 dagen vóór de vermoedelijke oogst in te dienen. De taxateur neemt dan contact op over de hakseldatum. Zo kunnen dronepiloot en taxateur samen een goede planning maken om uiteindelijk 2-3 dagen vóór de oogst zowel te vliegen als te taxeren. Omdat het afrijpen van mais dit jaar door de extreme droogte sneller gaat dan normaal zal ook de oogst eerder zijn.

Of het werken met drones wordt uitgebreid naar andere provincies is nog niet zeker. Dit hangt ook af van de kosten die ermee gemoeid zijn. In 2021 werd door provincies voor bijna 1,14 miljoen euro aan tegemoetkomingen in faunaschade aan mais uitgekeerd. In de provincie Limburg ging het om een bedrag van bijna 190.000 euro.

Zie ook:

Beste leden NOJG,

De NOJG is gevraagd door BIJ12 voor het verspreiden en onder de aandacht brengen van een enquête over faunaschade door ganzen. Daarom treffen jullie in deze extra nieuwsbrief de enquête aan. Het is een bevlogen thema met de nodige zorgen. Extra inzichten kunnen helpen bij het beter begrijpen van de knelpunten en  verbeteringen  onderbouwen. De NOJG vind het belangrijk dat informatie op de juiste manier geïnterpreteerd wordt. Wij hebben afgesproken dat de NOJG betrokken wordt bij het analyseren van de respons.

Zie de onderstaande brief BIJ12

Ganzen kunnen veel schade aanrichten aan grasland en gewassen. Dat kan grote impact hebben op de oogst en daarmee inkomsten van de agrariër. Bij het beperken van deze overlast spelen faunaschadepreventie en -bestrijding een belangrijke rol. Daarom onderzoekt BIJ12 hoe toekomstig beleid rond faunaschadepreventie en bestrijding op de praktijk toegespitst kan worden. Het doel van dit onderzoek is om in te kunnen spelen op de behoeftes van betrokken partijen, waaronder jagers en agrariërs.

Als eerste stap is in april een enquête uitgezet onder agrariërs. De vervolgstap is het uitzetten van een enquête onder jagers. Jagers spelen immers een sleutelrol in faunaschadepreventie en- bestrijding.

We horen ook graag uw mening. We zijn benieuwd hoe u de rol van de jager ziet bij het voorkomen van schade en het beheren van de ganzenpopulatie, welke drempels u hierbij tegenkomt en hoe u de samenwerking tussen jagers ervaart.

Bent u jager? Vul hier de enquête in!

Uw mening is zeer waardevol om toekomstig beleid in lijn te brengen met de wensen vanuit de praktijk. Doet u ook mee? Wij zien uw antwoorden graag tegemoet. Het invullen van de enquête duurt maximaal 15 minuten. We verwerken uw inbreng vertrouwelijk en anoniem.

Resultaten, vragen en opmerkingen

De resultaten van het onderzoek zijn naar verwachting begin 2023 terug te vinden op de BIJ12-website.

U kunt via een mail naar Joost van Heiningen (joost.vanheiningen@wing.nl) aangeven of u hiervan op de hoogte gehouden wil worden.

Voor inhoudelijke vragen en opmerkingen kunt u terecht bij Leonie Venhoeven (leonie@gedragsverandering.nl).

In de Duitse plaats Emsbüren, in de deelstaat Niedersachsen  is op een varkensbedrijf Afrikaanse varkenspest vastgesteld. Het bedrijf met 280 zeugen en 1500 biggen ligt op circa 15 kilometer afstand van de Nederlandse grens, ten oosten van de provincie Overijssel. De besmetting is op zaterdag 2 juli bevestigd. Het bedrijf is op zondag 3 juli geruimd en contactbedrijven worden onderzocht. Rondom het bedrijf is een beschermingszone van 3 kilometer en een bewakingszone van 10 kilometer ingesteld, waarin een vervoersverbod geldt en waar bedrijven worden gescreend.

De ingestelde bewakings- en beschermingszones liggen niet op Nederlands grondgebied. Het ministerie van LNV vraagt varkenshouders extra alert te zijn op verschijnselen van Afrikaanse varkenspest bij hun varkens en alle veterinaire voorschriften en bio veiligheidsmaatregelen strikt na te leven.

Tevens is het van belang dat ook andere partijen in de varkenssector alle passende bioveiligheidsmaatregelen in acht nemen, waaronder de verplichte tweede reiniging en desinfectie van vervoersmiddelen die zijn gebruikt voor transport van evenhoevigen naar Duitsland en die terugkeren in Nederland. Voor bezoekers van natuurgebieden of bedrijven is het van belang dat zij geen varkensproducten achter laten in de natuur of bij een varkenshouderij.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) werkt momenteel aan een risk-assessment en maakt een inventarisatie van vervoersbewegingen over de grens. Het ministerie van LNV houdt nauw contact met alle betrokken partijen om de situatie te monitoren en zal wanneer nodig aanvullende maatregelen nemen.

Nederland heeft al enige jaren een monitoringsprogramma in wilde zwijnen. In deze monitoring worden bloedmonsters van wilde zwijnen onderzocht op aanwezigheid van Afrikaanse varkenspest. Er is ook een NVWA protocol voor het melden en bemonsteren van gevonden kadavers van wilde zwijnen. In dit protocol worden gevonden dode wilde zwijnen bemonsterd door speciale medewerkers van de faunabeheer eenheden.

Personen die een dood wild zwijn vinden kunnen dit melden bij de boswachter, politie of terreineigenaar. Deze personen nemen contact met de medewerkers van de faunabeheer eenheden. Naar aanleiding van de besmetting in Emsbüren, worden migratieroutes van wilde zwijnen in het grensgebied door de provincie Overijssel intensiever gemonitord op dode wilde zwijnen.

Gezien de afstand tot eerdere besmette locaties is het waarschijnlijk dat de uitbraak in Emsbüren het gevolg is van menselijk handelen Afrikaanse varkenspest is in wilde zwijnen aanwezig in het oosten van Duitsland. In juni is een bedrijf in Baden-Würtemberg besmet geraakt.  Zaterdag 2 juli werd op nog een ander bedrijf, in Brandenburg, een besmetting aangetoond. Dit bedrijf ligt veel verder van de Nederlands grens.

In 2020 startte een consortium, bestaande uit Ecosensys, Altenburg & Wymenga, Sovon en de Rijksuniversiteit Groningen, onder leiding van Het Groninger Landschap een onderzoek naar het broedsucces van wadvogels aan de kust van het vaste land. De aanwezigheid van predatoren blijkt een bepalende factor voor het broedsucces en laten weinig nesten van wadvogels in de kwelders ongemoeid.

Tijdens dit onderzoek zijn verschillende maatregelen getest om het broedsucces een positieve impuls te geven. Belangrijke aandachtspunten vormen de kwaliteit van het voedselaanbod en de aanwezigheid van predatoren.  Om de beweging van grondpredatoren langs de noordelijke kust 3 tot 6 maanden te kunnen volgen zijn tussen 2020 en 2022 vossen en steenmarters gezenderd.

Altenburg & Wymenga leidde het onderzoek naar het voedselaambod. In 2020 werd een eerste inzicht verkregen van het voedselaanbod voor klutenjongen in binnen- en buitendijkse gebieden langs de vastelandskust. De onderzoekers stelden vast dat het voedselaanbod bij de Klutenplas bij Westernieland op het moment van bemonsteren, aanzienlijk lager was dan in de andere gebieden. Het onderzoek in 2021 richtte zich daarom op dit gebied.

De beschikbaarheid van insecten houdt verband met de weersomstandigheden. Bijvoorbeeld, hoe hoger de temperatuur, hoe meer insecten. Het zoutgehalte bepaalt de aanwezigheid van verschillende soorten benthos. Daarnaast werd het gebied in 2021 gevoed door een brakwatertoevoer. Hoewel dit niet statistisch is aangetoond, is dit mogelijk wel van belang geweest voor de ontwikkeling van de voedselbeschikbaarheid in het gebied

Provincie Flevoland hoeft de verordening over de wildbeheereenheden niet op te schorten. Dat heeft de rechter op 24 juni 2022 beslist. De Wildbeheereenheid Flevoland had in een kort geding om uitstel gevraagd. Dit verzoek heeft de rechter afgewezen. De provincie heeft deze week de verordening alsnog officieel bekendgemaakt in het Provinciaal Blad. Daar was in afwachting van de uitspraak namelijk mee gewacht.

De verordening geldt met ingang van donderdag 30 juni 2022.

De nieuwe verordening is erop gericht om de regionale herkenbaarheid en de kwaliteit van de data van de wildbeheereenheden te vergroten. Zo is er vanaf nu één wildbeheereenheid in de Noordoostpolder, één in Zuidelijk Flevoland en één in Oostelijk Flevoland.

De nieuwe wildbeheereenheden zijn in januari 2022 al opgericht en een groot aantal leden heeft zich hierbij aangemeld. Het maximale aantal wildbeheereenheden dat op grond van de verordening is toegestaan is hiermee bereikt. Dat betekent dat de Wildbeheereenheid Flevoland vanaf nu de taken als wildbeheereenheid niet meer kan uitvoeren.

De leden kunnen lid worden van een van de drie nieuwe wildbeheereenheden en op die manier hun werkzaamheden in het veld blijven uitvoeren. De nieuwe beheereenheden zijn ook bezig met het afsluiten van jachthuurovereenkomsten. Jagers kunnen zich aanmelden bij de nieuwe wildbeheereenheden via een mail aan wildbeheereenheden@faunabeheerflevoland.nl.

Schadebestrijding en beheer

Schadebestrijding en beheer loopt via de Faunabeheereenheid Flevoland. Veel vormen van schadebestrijding en beheer kunnen gewoon door blijven gaan. Dat geldt ook voor het beheer van reeën op terreinen van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Flevo-landschap. Wanneer de jacht in het najaar wordt geopend kunnen alleen leden van de wildbeheereenheden Noordoostpolder, Oostelijk Flevoland en Zuidelijk Flevoland gebruik maken van deze mogelijkheid.

Toezicht en handhaving

De uitvoering van toezicht en handhaving heeft de provincie sinds 2019 volledig belegd bij de Omgevingsdienst Flevoland Gooi & Vechtstreek. Een team van groene handhavers ziet toe op de uitvoering van de Wet natuurbescherming en de provinciale regels. Ook in de toekomst zal de omgevingsdienst dit blijven doen. Recent heeft men de formatie hiervoor uitgebreid.

Provincies gaan boekje te buiten, Raad van State geeft aan dat de uitspraak Rechtbank Midden Nederland, alleen de proces partijen (provincie Utrecht) bindt. De minister is het ook oneens met uitspraak rechtbank Midden Nederland inzake onverbindend verklaren Rnb ten aanzien van de vos en heeft inmiddels hoger beroep ingesteld.

De provincies kunnen namelijk het bejagen van de nationaal vrijgestelde soorten in hun provincie niet verbieden, het wel of niet bejagen van deze soorten uitdrukkelijk geen bevoegdheid van de provincie. Alleen de minister is in deze het wettelijk bevoegd gezag.

De desbetreffende provincies gaan dus juridisch gezien hun boekje ver te buiten, dus geldt dit ook voor de provincies Groningen, Drenthe, Zuid-Holland en nu ook Limburg v.w.b. de vos. Deze provincies handelen niet alleen onbevoegd maar daarnaast is dus hun interpretatie van de uitspraak rechtbank Midden Nederland ook nog eens onjuist. volgens de RvS.

Namelijk, vandaag diende het verzoek om een voorlopige voorziening van Gedeputeerde Staten van de provincie Utrecht (hierna GS Utrecht) naar aanleiding van de uitspraak van de rechtbank Midden Nederland over de ontheffing nachtelijk afschot vossen. De rechter overwoog tijdens de behandeling dat de onverbindend verklaring in deze uitspraak alleen bindend is ten aanzien van de bij deze procedure betrokken partijen.

Hiermee zijn de gevolgen van de uitspraak dus niet landelijk en blijven deze beperkt tot binnen de provinciegrenzen van Utrecht. 

De minister heeft inmiddels aangegeven dat zij het oneens is met de uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland. Zij is zoals blijkt uit haar antwoord op Tweede Kamer vragen van de leden Bisschop (SGP) en Van Campen (VVD) over het jachtbeleid. De minister heeft bij de beantwoording onomwonden gesteld het volstrekt oneens te zijn met de uitspraak van de rechtbank Midden Nederland waarbij de bepaling van artikel 3.1, tweede lid, van de Rnb onverbindend is verklaard ten aanzien van de vos.

Zij verwoorde dit als volgt:

“Ik ben het niet eens met het oordeel van de rechtbank dat ik onbevoegd ben om de vrijstelling in artikel 3.1, tweede lid, van de Rnb op te nemen. Van onbevoegdheid is geen sprake, want de vrijstelling is door het bevoegde orgaan verleend binnen de door artikel 3.15 van de Wnb voorgeschreven kaders. Ik ben daarom voornemens om hoger beroep in te stellen tegen de uitspraak.”

Uit voorgaande vloeit volgens ons alsook de Jagersvereniging voort, dat het (onrechtmatige) beleid dat enkele provincies ten aanzien van de nationaal vrijgestelde soorten voorstaan volstrekt onhoudbaar is geworden. Wij zijn dan ook van mening dat de betreffende provincies per direct dienen te reageren en de schadebestrijding op alle landelijke vrijgestelde diersoorten dienen toe te staan, zij zijn immers niet bevoegd en de uitspraak van de RvS geeft aan dat deze uitspraak alleen kan gelden voor de provincie Utrecht.

De Wet natuurbescherming en het Besluit en de Regeling natuurbescherming zijn de grondslagen voor de landelijke vrijstelling van de vos in de vorm van een Ministeriële regeling.gezien de uitspraak van de minister.

Bovenstaande staat overigens los van een andere procedure die bij de RvS loopt en die ook over de houdbaarheid van de landelijke vrijstelling gaat. Deze procedure kent een andere invalshoek en is juridisch inhoudelijk gezien van een andere orde dan de procedure bij de rechtbank Midden Nederland.

De kwestie die bij de RvS speelt gaat over de mogelijkheden tot uitvoering van de landelijke vrijstelling en de koppeling daarvan met het provinciale Faunabeheerplan. 

De provincie Limburg heeft ons verzocht u te informeren over het volgende.

Zoals wellicht bekend heeft in haar uitspraak d.d. 16 februari 2022 de rechtbank Midden-Nederland artikel 3.1, tweede lid, van de Regeling Natuurbescherming (Rnb) onverbindend verklaard ten aanzien van de vos. Deze zaak betreft een beroep tegen een ontheffing, verleend door gedeputeerde staten van de provincie Utrecht, voor onder meer het gebruik ’s nachts van het geweer voor de bestrijding van de vos. De rechtbank is van oordeel dat de vrijstelling onbevoegd in de Rnb is opgenomen, omdat in artikel 3.15, tweede lid, van de Wnb de formulering “bij ministeriële regeling” ontbreekt. Volgens de rechtbank moet de vrijstelling daarom in de vorm van een vrijstellingsbesluit worden genomen. Ook stelt de rechtbank in haar uitspraak dat gezien het een landelijke vrijstelling voor de vos betreft deze uitspraak niet beperkt is tot de bestreden zaak maar voor een ieder van toepassing is.

Volgend op deze uitspraak zijn op 30 mei 2022 door de Tweede Kamer vragen gesteld over de gevolgen van deze onverbindendverklaring. Deze vragen zijn 30 mei j.l. zijn beantwoord.
In haar beantwoording geeft de minister aan het niet eens te zijn met het oordeel van de rechtbank en voornemens te zijn hoger beroep in te stellen tegen de uitspraak. Hiernaast bereid zij, vooruitlopend op behandeling van het hoger beroep, een uitvoeringsbesluit voor, waarmee het formele gebrek zou zijn verholpen. Echter geeft de minister ook aan dat een dergelijk nieuw vrijstellingsbesluit een zorgvuldige motivering en besluitvorming vereist, met inbegrip van de mogelijkheid van inspraak, en verwacht dus niet dat dit op hele korte termijn kan worden genomen.

Wat betekent deze uitspraak voor u?
De onverbindendverklaring van de algemene vrijstelling Vos (ook bekend als Landelijke Vrijstelling Vos) betekent dat het vangen en/of doden en/of het verstoren van de holen van vossen zonder ontheffing momenteel niet is toegestaan

Let wel: dit betreft slechts de handelingen welke op basis van de landelijke vrijstelling Vos waren toegestaan, dus het vangen, doden en verstoren van de holen van Vossen. De door de FBE Limburg afgegeven Machtigingen voor afgegeven ontheffingen Vos Predatorenbeheer voor Hamster, Weidevogel en Patrijs blijven onverminderd inzetbaar gedurende hun geldigheidsperiode met alle middelen genoemd in de ontheffing, dus ook afschot overdag én ’s nachts met kunstlicht of nachtzichtapparatuur.

Voor het beheer van vossen ter bescherming van flora en fauna (weidevogels, patrijs, hamster) in aangewezen soortbeschermingsgebieden of tot maximaal 2.000 meter daarbuiten is er een ontheffing (onder voorwaarden) beschikbaar via de Faunabeheereenheid Limburg.

De Provinciale Staten van Flevoland heeft afgelopen woensdag een gewijzigde omgevingsverordening met betrekking tot de wildbeheereenheden bekrachtigt die gelijk in werking is gesteld. Er is geen overgangstermijn opgenomen en geen van de wildbeheereenheden voldoet aan de nieuwe eisen. Dit heeft directe gevolgen voor de dagelijkse werkzaamheden die de jagers voor de grondgebruikers uitvoeren. Jacht, beheer en schadebestrijding liggen vanaf vandaag in Flevoland volledig stil.
 
Geen één wildbeheereenheid voldoet aan de eis
In de nieuwe omgevingsverordening is opgenomen dat er in Flevoland ruimte is voor drie wildbeheereenheden. Elke wildbeheereenheid heeft een aangesloten werkgebied met een duidelijk geografische begrenzing. De huidige WBE Flevoland omvat de hele provincie en voldoet daarmee niet aan de nieuwe eis. De drie initiatief-wildbeheereenheden die recentelijk zijn opgericht zijn om te voldoen aan de nieuwe omgevingsverandering zijn nog niet rechtsgeldig. Daarnaast vertegenwoordigd zij ook niet de jachthouders uit het werkgebied op democratische wijze. Die steun ligt tot op heden overduidelijk bij de oude WBE.
 
Vrijwel alle jagers in Flevoland zijn lid van de huidige WBE Flevoland. De Jagersvereniging en de NOJG zijn zeer ongelukkig met de ontstane situatie en ontvangen veel vragen. Hun achterban uit zorgen en frustratie.

Overgangstermijn
De leden van de WBE Flevoland hebben eerder tijdens de jaarvergadering al ingestemd met aanpassing van de structuur en organisatie als de Provincie de verordening zou goedkeuren. Echter zou er wel sprake moeten zijn van een redelijke overgangstermijn. Dat is nu niet het geval. WBE Flevoland gaat daarom een kort geding aanspannen tegen de Provincie Flevoland om deze te dwingen dat er een reële overgangstermijn komt.
 
Onaanvaardbare situatie
De Jagersvereniging en de NOJG willen dat deze onwerkbare situatie snel wordt opgelost en steunen het kort geding. Niet alleen in het belang van hun achterban maar ook voor de boeren en de terrein beherende organisaties met wie zij samenwerken om bijvoorbeeld de schade in gewassen te voorkomen en de verkeersveiligheid te borgen. Daarnaast verwachten de Jagersvereniging en de NOJG dat de provincie alle schades die optreden tijdens de periode dat er geen gebruik gemaakt kan worden van de vergunning voor haar rekening neemt.

Meer weten? Neem contact op met de Jagersvereniging. U kunt bellen naar 033-461 9841 of mailen naar:
Of NOJG neem dan contact op met Eric Römers van de NOJG op 06-53361203

Met vriendelijke groet,

Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging & Nederlandse Organisatie voor Jacht en Grondbeheer (NOJG)