Jagers op Terschelling en Ameland zijn het oneens met zones voor reeënafschot

Maar dat is problematisch, vinden de wildbeheereenheden (WBE’s). Want de aangewezen ‘hotspots’ zijn vaak te druk vanwege verkeer, toeristen en bebouwing. Schieten leidt er tot onveilige situaties. ,,Eén hotspot waar we mogen schieten ligt tussen de bungalows”, zegt Robert Oud, voorzitter van de wildbeheereenheid Ameland. ,,Daar mag je met een grootkaliber-geweer niet schieten; dat moet je ook niet willen, want dat is levensgevaarlijk.”

Eén hotspot waar we mogen schieten ligt tussen de bungalows. Daar mag je met een grootkaliber-geweer niet schieten

Bovendien helpt het niet om de reeën langs de weg te schieten, zegt Oud. ,,Je hebt binnen een week weer nieuwe.” Om die reden worden op Ameland helemaal geen reeën afgeschoten, en ook niet op buureiland Terschelling, waar men tegen dezelfde problemen aanloopt.

Niets gedaan

Het steekt de WBE’s dat er niets is gedaan met de plannen die zij zelf eind vorig jaar aanleverden. Dat frustreert ook Jacob Swart, bestuurslid van Vereniging Het Ree, die dit najaar als een van de drie onafhankelijk adviseurs gebiedsplannen voor de FBE schreef. Hij ging toen met wild- en natuurbeheerders op de eilanden om tafel, en maakte een regionaal werkvoorstel voor de FBE. ,,Er is eigenlijk geen gebruik gemaakt van ons werk, terwijl wij in de veronderstelling waren dat wij een degelijk stuk werk hadden geleverd.”

Op Ameland sprak Swart bijvoorbeeld met Staatbosbeheer, It Fryske Gea en de jagers. ,,Alle partijen waren het helemaal eens. Daarom vind ik het schrijnend dat de FBE toch zijn eigen gang is gegaan. Zo krijg je geen draagvlak. De FBE moet kaders stellen en de uitvoering overlaten aan de WBE. Dát zijn de regionale experts, zij kennen het eigen gebied het beste.”

Vier zones

Met het werk waar de FBE sinds 30 december wel mee naar buiten kwam – een kaart waarbij heel Fryslân in vier zones is verdeeld – dáár zien veel jagers in de provincie niks in. In sommige gebieden moet eigenlijk elke ree geschoten worden, in andere plekken mag helemaal niks. De plekken waar je dan mag schieten, zijn veelal gecentreerd rond wegen en bebouwd gebied.

Als je een ree bij de weg schiet, is er in no time een andere

De ingekleurde kaart laat volgens gebiedscoördinator Swart één ding heel duidelijk zien: ,,Die is bedacht achter een bureau door mensen die geen verstand van reewildbeheer hebben. Als je een ree bij de weg schiet, is er in no time een andere. Een ree zit niet met een touw aan een paaltje in de wei. Zo’n dier loopt vijf tot vijftien kilometer per nacht. Dit is dweilen met de kraan open.” Volgens hem zijn ook veel WBE’s aan de vaste wal niet blij met het beleid, zoals in het zuidoosten van Fryslân. Volgens Swart moet gewerkt worden met gebieden waar intensief en extensief beheerd wordt, niet met gebieden waar helemaal niets of alles geschoten moet.

Niet gevoelig

In reactie laat Robbert de Vries, secretaris in het FBE-bestuur weten, ongevoelig te zijn voor een ,,boycot” door de jagers op de beide eilanden. Het uitgangspunt is en blijft het in stand houden van verkeersveiligheid, zegt hij. ,,Wat is dan de reden om op een plek waar geen enkel verband is met de verkeersveiligheid, de reeën af te schieten? Toen we de plannen bekendmaakten zagen we bij veel wildbeheereenheden scepsis, maar inmiddels zien we dat het overal voortvarend wordt opgepakt. Behalve op de eilanden, daar hebben ze zich ingegraven in schuttersputjes. Ze zeggen: ‘Wij bepalen wat op de eilanden gebeurt’.”

Volgens De Vries zijn de werkplannen door Swart en de lokale partijen in december niet goedgekeurd door de FBE, omdat deze nog ,,te veel geënt waren op de manier waarin reeafschot in het verleden plaatsvond”.

Draagkracht op eiland

Volgens Jan Bakker, voorzitter van de Terschellinger wildbeheereenheid, is er helemaal geen sprake van een boycot. ,,Dit beleid is gewoon niet werkbaar. Aan nutteloos doodschieten van reeën willen wij niet meedoen.”

Bakker vindt het veel belangrijker dat de populatie beheerd wordt. Hij schat dat er 200 tot 300 reeën op Terschelling lopen. Dat kan niet, zegt Bakker, verwijzend naar een onderzoek door ecoloog Rik Schoon van Natuurlijk! Fauna-advies (2018), waaruit bleek dat het eiland slechts draagkracht voor 102 reeën heeft (pdf). ,,Daardoor gebeuren er nu dingen die niemand leuk vindt: drie weken geleden werd er een ree aangereden in de bebouwde kom van West-Terschelling. Er verdrinken reeën in zee en ze worden dood gevonden zonder aanwijsbare oorzaak. Omdat de reepopulatie hier groter is dan de draagkracht, krijg je hier hetzelfde mechanisme als in de Oostvaardersplassen.”

Evenals op buureiland Ameland willen de Terschellinger jagers geen reeën meer schieten, in de daarvoor aangewezen zones. Het is daar te druk om veilig te schieten, en de ree laat zich overdag door die drukte niet zien, zegt Bakker.

Maar volgens De Vries, secretaris bij de Faunabeheereenheid, zijn de gebieden groot genoeg voor de jager om toch een veilige, goede plek te vinden. ,,De precieze locatie willen wij niet bepalen. Dat moet de jager uitzoeken. En als je er dan vragen over krijgt, omdat mensen zien wat je doet, dan moet je als jager ook kunnen uitleggen waar je mee bezig bent. Dat hoort erbij.”

Verkeersongelukken

Dat er iets moet gebeuren om het aantal ongelukken te verminderen, lijkt evident. Het aantal aanrijdingen met reeën in Fryslân mag niet boven 515 per jaar uitkomen (500 vasteland, tien Ameland, vijf Terschelling). In 2019 was dit aantal echter 772, in 2020 746. Op Ameland waren dit er vorig jaar dertien en het jaar ervoor 21. ,,Dat aantal zal nog iets hoger wezen, want er verdwijnt er ook wel eens een in de kofferbak of in de sloot”, voegt reecöordinator Swart toe.

Opdracht Ree is een magere en eenzijdige opdracht, wij wachten tot de ogen open gaan

De aanpak om alleen op verkeersslachtoffers te handhaven, is het gevolg van ‘Opdracht Reebeheer’ uit 2019. In die opdracht staat dat alleen zieke reeën afgeschoten mogen worden of dieren die de verkeersveiligheid in de problemen brengen. De Opdracht was echter eigenlijk als tijdelijk overbrugging bedoeld totdat het nieuwe Faunabeheerplan af zou zijn. Dat Faunaplan is inmiddels ook al af (in juni goedgekeurd), maar toch hebben de provincie en FBE samen besloten dat Opdracht Reebeheer van kracht blijft, en dat het Faunabeheerplan als onderbouwing dient. De strekking in beide stukken is volgens provincie en FBE gelijk.

Volgens Terschellinger WBE-voorzitter Bakker is dat niet het geval. Hij vindt dat het nieuwe Faunabeheerplan meer ruimte biedt voor populatiebeheer. ,,Opdracht Ree is een magere en eenzijdige opdracht. Wij wachten wel tot de ogen open gaan, noteren intussen alles en verder doen we niks.”

Jammer

Wat De Vries betreft is dat ‘niks doen’ op de eilanden jammer. De eilanden komen daardoor niet in aanmerking voor een extra ‘portie ree-afschot’ die in juli toegekend wordt aan de WBE’s waar het aantal aanrijdingen groot is. ,,Wij zijn ongevoelig voor deze boycot. We gaan pas eind dit jaar evalueren hoe we het vinden gaan. We zeggen helemaal niet dat wij met onze aanpak gelijk hebben, maar we willen evaluerend beheren.”

Wellicht zou de kaart met afschotlocaties op de eilanden wel aangepast kunnen worden, zegt De Vries. ,,Maar dan wel onderbouwd, en vanuit ervaring. En als de jagers nu niet schieten, doen ze ook geen ervaring op.”

Deskundige Swart van Vereniging Het Ree is fel op die houding. ,,Als de FBE blijft vasthouden aan dezelfde zoneringen, komen we niet verder”, vindt hij. ,,Dan moet er eerst een dodelijk slachtoffer vallen onder de automobilisten. Pas dan komen er bestuurders met knuisjes in de ogen, zo van: zo hadden we het niet bedoeld.”