De provincie Drenthe onderzoekt momenteel de mogelijkheden voor afschot van wolven als preventieve maatregel tegen aanvallen op vee. Samen met Gelderland, waar ook veel problemen ervaren worden, wil Drenthe intensief samenwerken om de overlast van de wolf aan te pakken. De provincie wil kijken of de interventierichtlijn wolf-vee toegepast kan worden, maar dit vereist verder onderzoek op juridisch vlak vanwege de beschermde status van de wolf.

De richtlijn houdt in dat bij herhaaldelijke aanvallen van wolven op goed beschermd vee, een wolf uit de populatie genomen kan worden. Er zijn vijf criteria waaraan voldaan moet worden voor afschot, waaronder herhaaldelijke aanvallen binnen één gemeente op goed beschermd vee en afschot binnen een straal van één kilometer van de aanvalslocatie tot uiterlijk 21 dagen na de aanval.

Het is echter belangrijk dat het vee goed beschermd wordt met wolfwerende rasters, wat een wettelijke plicht is voor dierhouders en een voorwaarde om te mogen ingrijpen indien nodig. De provincie Drenthe heeft een subsidieregeling om dierhouders te ondersteunen bij het aanschaffen van wolfwerende rasters.

De provincie benadrukt dat de rasters wel degelijk effectief zijn ondanks enkele recente aanvallen binnen de rasters, met name bij het Drents-Friese Wold. Er wordt aangeraden om in dat gebied te kiezen voor een andere vorm van wolfwerende afrastering. Drenthe streeft ernaar om uiteindelijk een wolfvrije regio te worden en hiervoor wordt er gelobbyd in Den Haag en Brussel. Daarnaast werkt Drenthe samen met andere provincies om gezamenlijk de wolfproblematiek aan te pakken en wordt er geleerd van de ervaringen in andere provincies.

De Europese Commissie is dus voorstander van een afzwakking van de beschermde status van de wolf, maar het is nog niet zeker of dit ook daadwerkelijk zal gebeuren. Verschillende landen, waaronder Nederland en Duitsland, zijn terughoudend en willen eerst een grondige discussie voeren voordat er een besluit wordt genomen.

Finland daarentegen, wil graag dat de bescherming van wolven en andere grote carnivoren versoepeld wordt, omdat zij van mening zijn dat de huidige bescherming niet meer nodig is vanwege de toename van het aantal wolven in Europa. Momenteel leven er naar schatting 20.300 wolven in Europa. Een flinke stijging sinds de telling in 1992. Daarom vindt Finland dat de huidige bescherming niet meer nodig is.

Het voorstel van de Europese Commissie zal nu worden voorgelegd aan het Permanent Comité van de Conventie van Bern, waar uiteindelijk besloten zal worden over de beschermingsstatus van de wolf. Pas als dat een feit is, kan de Europese Unie de habitatrichtlijn wijzigen om het lagere beschermingsniveau voor de wolvensoort wettelijk vast te leggen.

De Duitse minister van Milieu Steffi Lemke wil het afschieten van wolven die grazende dieren hebben gedood makkelijker maken. Lemke presenteerde een wetsvoorstel, maar de deelstaten moeten nog akkoord gaan om dit voorstel er door te krijgen. In Duitsland werden dit jaar rond de dertig paarden door wolven gedood.

Het afschieten van wolven was voorheen juridisch nog niet mogelijk en moest er via een DNA-test bewezen worden dat het desbetreffende dier door een wolf gedood was.

Zie voor meer informatie:https://www.horses.nl

Demissionair minister Christianne van der Wal (Natuur) neemt nog deze maand een besluit over een verzoek van de Faunabescherming om de Veluwe aan te wijzen als ‘speciale beschermingszone’ voor de wolf. Een dergelijke aanwijzing zou betekenen dat er een einde komt aan de jacht op herten en wilde zwijnen in het natuurgebied, dieren waarop de wolf zelf ook jaagt.

Herrie en onrust

Hoe schuw zijn de wolven nog?

Volgens de Faunabescherming is een jachtverbod noodzakelijk om de prooidieren van de wolf, die zelf al Europese bescherming geniet, te beschermen tegen jagers. Woordvoerder Harm Niesen van de natuurclub zorgt de jacht op edel- en damherten en wilde zwijnen voor herrie en onrust in het bos. ,,Overal verkeer en geluid en dat allemaal buiten de paden”, zegt hij in De Telegraaf. ,,Erg verstorend voor de wolven die juist jagen op herten en zwijnen.”

Als de Veluwe de status van ‘speciale beschermingszone’ voor de wolf zou krijgen, zou dat betekenen dat het ministerie de jacht in het Natura-2000-gebied aan banden zou moeten leggen.

Weinig begrip

Het verzoek aan de minister stuit alvast op zeer weinig begrip van Seger van Voorst tot Voorst, directeur van het Nationale Park De Hoge Veluwe. ,,De Faunabescherming doet dit verzoek alleen maar omdat ze één doel hebben: een totaal jachtverbod”, stelt hij in De Telegraaf. ,,Het zijn echter de jagers die selecteren en soorten niet laten uitsterven, terwijl wolven pakken wat ze pakken kunnen en geen rekening houden met ondergrenzen van aantallen prooidieren.”

Wolvensnacks

Volgens Van Voorst tot Voorst zijn het juist de wolven die het grofwild op de Veluwe enorm schuw hebben gemaakt. ,,Dat gaat ten koste van de wildzichtbaarheid. Daarnaast richten de wolven grote schade aan aan de biodiversiteit. Niet alleen grote grazers als herten, reeën, wilde varkens, moeflons, koeien, paarden en gescheperde schapen worden gepakt, maar ook kleine zoogdieren verdwijnen als een soort wolvensnacks. De jacht in ons gebied is bovendien geen doel, maar het sluitstuk van beheer ter bescherming van beschermde flora en natuurlijke bosverjonging.

Hypothetische situatie

De kans dat de minister het verzoek van de Faunabescherming is overigens te verwaarlozen, zo blijkt uit een formulering van haar woordvoerster. Ze spreekt van een ‘vooralsnog hypothetische situatie’. Een eventuele ‘speciale beschermingszone’ zou op zijn vroegst pas aan de orde zijn in 2029, tien jaar na de eerste voortplanting van de wolf.

Een alarmerend bericht van Het Nationaal Park de Hoge Veluwe:

‘Sinds komst van wolf keldert wildstand in park’

“Dit voorjaar hebben we 65 procent minder kalveren van edelherten geteld. Voor het eerst zien we de drastische gevolgen van de wolf op de totale wildstand. We hadden gerekend op 98 jonge edelherten, maar we hebben er slechts 34 geteld dit voorjaar”.

Jakob Leidekker, hoofd bedrijfsvoering van het park,

En dit is de situatie van 19 juni. Hoeveel van de aanwas zal er nog over zijn in september?

Er is sprake van een zeer bedreigende situatie voor het park – niet alleen voor de natuur, maar ook voor de economische basis. Het is dus tijd, dat de minister onmiddellijk ingrijpt, zoals reeds lang geëist door het park zelf.

Ondertussen is er een artikel verschenen ‘De Plezierjager (Canis Lupus)’, waarin de wetenschappelijke kennis betreffende de invloed van de wolf op de wildstand wordt toegelicht. Daarin komt de situatie op De Hoge Veluwe ook ter sprake.

Zie ook: Hoe het wild verdwijnt in Frankrijk.

In 2015 keerde de wolf terug in Nederland. ARK Rewilding Nederland, de Zoogdiervereniging en Faunabeheereenheid Gelderland bespraken onlangs hoe het mogelijk is om het natuur- en faunabeheer op de Veluwe te laten meegroeien met de aanwezigheid van wolven.

Het landschapsgebruik van wild verandert als gevolg van de komst van de wolf. De mens is niet langer als enige van invloed op de aantallen zwijnen en herten. De meeste wolven leven in natuurgebieden en jagen op daar levende herten, reeën, zwijnen en kleiner wild zoals hazen. 

Ecologen, natuurbeheerders en wildbeheerders menen de invloed te zien van wolven op gedrag en aantallen van herten, zwijnen en reeën. Naast sterfte door afschot en incidenten zoals aanrijdingen, is er predatie door wolven bij gekomen. Iets om in het wildbeheer rekening mee te houden.

Hoe de interactie tussen wolf, aas en aaseters precies zit, moeten de komende jaren in kaart worden gebracht. Wanneer meer bekend is over de voedselbehoefte van wolven in het Nederlandse landschap, kan ook in relatie tot het beheer worden ingeschat of en zo ja hoeveel er in het faunabeheer rekening moet worden gehouden met de aanwezigheid van wolven. 

Er zijn ook juridische randvoorwaarden voor faunabeheer die voortvloeien uit de beschermde status van de wolf. Als gevolg van de strikte bescherming is onder meer het ‘opzettelijk verstoren’ van wolven verboden, en zijn overheden verplicht actief ‘instandhoudingsmaatregelen’ voor wolven te treffen.

De Europese Habitatrichtlijn staat ingrijpen in de wolvenstand in sommige situaties toe. Dat schrijft Europees Commissaris Sinkevičius voor Milieu, Oceanen en Visserij in reactie op vragen uit het Europees Parlement. Ingrepen kunnen toegestaan zijn om ernstige schade te voorkomen, het belang van de volksgezondheid en de openbare veiligheid. Ook redenen van sociale of economische aard kunnen aanleiding zijn voor het treffen van maatregelen.

De wolf heeft in de Europese Unie een beschermde status, omdat de diersoort nog steeds bedreigd wordt. Sinkevičius zegt dat er desondanks redenen kunnen zijn om maatregelen tegen wolven te treffen. De Europese Habitatrichtlijn laat ruimte voor het toestaan van selectieve onttrekking van bepaalde specimen van de soorten die een strikte bescherming genieten, in beperkte hoeveelheden. Daarbij kan een lidstaat bepalen hoeveel wolven kunnen worden onttrokken aan de wolvenstand.

Wolf, overdag waargenomen in Zuid-Limburg, in de buurt van NUTH

Zweden is maandag begonnen aan een grote jacht op de wolf. Van de 460 die er nu in het land leven, mogen jagers er de komende maand 75 doden. Dierenrechtenactivisten protesteren tegen de beslissing: ze vinden dat de jacht het voortbestaan van het dier op het spel zet.

Tegenstanders probeerden de jacht maandag te verstoren

Drentse veeartsen hebben ‘grote zorgen’ over het toenemend aantal wolvenaanvallen en vinden de situatie in hun provincie niet langer houdbaar. Onduidelijke communicatie over hoe te handelen bij gewonde dieren na een vermoedelijke aanval van de wolf zorgt volgens de veeartsen bovendien voor onnodig dierenleed. Dat valt te lezen in de brandbrief aan de Provincie Drenthe in handen van journalistiek onderzoeksplatform Pointer (KRO-NCRV).

Vragen van Caroline van der Plas aan de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over het bericht “Tweede pony in korte tijd aangevallen in Wittelte” https://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/15022154/tweede-pony-in-korte-tijd-aangevallen-in-wittelte

1. Is er compleet / volledig register van alle aanvragen en meldingen bij Bij12 van vermoedelijke wolvenschade? 
2. En als dit register er is, is dit register dan inclusief de meldingen, van mensen die telefonisch direct al afgewezen zijn bij wolvenschade? 
3. En zo ja, bij hoeveel meldingen is zo’n afwijzing het geval geweest? En op welke grond vond die afwijzing plaats?
4. En zo nee, op welke wijze houdt BIJ12 dan het overzicht, op het totale aantal binnengekomen meldingen van wolvenschade ? 
5. Gaat een taxateur altijd langs voor onderzoek naar een gemelde wolvenschade bij grotere landbouwhuisdieren zoals koeien en paarden? En zo ja, bij hoeveel pony’s en paarden is de taxateur in 2021 en 2022 langs geweest voor onderzoek? En hoe vaak heeft hij daar ook daadwerkelijk een monster genomen?
6. En zo nee, wat was de reden van niet langsgaan voor onderzoek en/of bemonstering na een melding?
7. En klopt het dat een taxateur enkel op basis van foto’s / beeldmateriaal kan besluiten, om verder geen onderzoek ter plaats uit te voeren? En zo ja, worden foto’s / beeldmateriaal door een 2^e taxateur geverifieerd?
8. Kan er -zowel door bedrijven als particulieren- bezwaar worden aangetekend tegen een besluit van BIJ12 om – op basis van telefonisch en/of digitaal beeld informatie – niet langs te komen voor onderzoek en afnemen van DNA-monster bij (vermeende) wolvenschade?
9. En zo ja; worden melders van schade direct op deze bezwaar mogelijkheid gewezen? 
10. En zo nee, waarom niet?
11. Is bekend én openbaar hoeveel meldingen van wolvenschade er in 2021 en 2022 in totaal zijn gedaan, hoeveel hiervan zonder nader onderzoek ter plaatse zijn afgewezen en hoe vaak tegen de werkwijze van BIJ12 bezwaar is ingediend? 
12. En hoe verhouden zich deze cijfers, tegenover het totaal aantal klachten over BIJ12?
13. En indien er geen gegevens zijn over meldingen van wolvenschade in 2021 en 2022 die zonder nader onderzoek ter plaatse direct zijn afgewezen, bent u het dan met ons eens, dat die cijfers er wel zouden moeten komen? En dat er een volledig overzicht moet komen van gemelde wolvenschade, inclusief de meldingen die direct worden afgewezen voor nader onderzoek, mét vermelding van de reden van afwijzing?
14. Is er een mogelijkheid -voor bedrijven/ burgers- voor een vorm van erkende contraexpertise bij wolvenschade zoals bijvoorbeeld DNA afname door een erkend dierenarts en vervolgens onderzoek door een gecertificeerd (Europees) laboratorium.
15. En zo ja, worden melders van wolvenschade hierop geattendeerd?
16. En zo nee, wat is de reden dat deze mogelijkheid niet geboden wordt? 
17. Deelt u de mening dat met name bij paarden, de lokale dierenarts vaak eerder ter plekke zal zijn, dan een taxateur van BIJ12? En dat – bij beenwonden – direct met behandelen gestart moeten worden om een infectie te voorkomen? Zijn er voor deze situatie uitzonderingsbepalingen ten aanzien van DNA-afname getroffen? (NB: Te denken valt aan veiligstellen van DNA door een dierenarts) En zo nee, waarom niet?
18. In kamerstuk 31-03-2014  Tweede Kamer der Staten-Generaal 2013-2014, 26407 nr. 89 geeft onder het kopje “Onderzoek” de toenmalige staatsecretaris aan: “Genetisch referentiemateriaal van wolven is nu versnipperd aanwezig is bij diverse Europese instituten en onderzoekers. Ik zal daarom stimuleren dat materiaal beter kan worden uitgewisseld, ook met Nederland. Daarmee kan dan zowel in ons eigen land als op Europese schaal het identificeren van wolven worden vereenvoudigd.” Kunt u aangeven, welke stimulatie inmiddels heeft plaatsgevonden? En wat de stand van zaken hierin is; dus waar die stimulatie toe heeft geleid?
19. En in hoeverre kan nu gebruik gemaakt worden, van elkaars genetische databases? En kunnen ook onafhankelijke buitenlandse Europese instituten (zoals ForGen) nu gebruik maken van bijvoorbeeld de Nederlandse database? En zo nee, waarom niet?
20. Ben u het met ons eens dat –bij aanvallen op grotere landbouwhuisdieren- het juist ook hier van belang is, om de activiteiten en voorkeuren van wolven te monitoren? En een zo volledig mogelijke database op te bouwen?
21. Bij de aanwijzing van de wolf als beschermde inheemse diersoort,(zie 30-06-2014 09:00 Ministerie van Economische Zaken, Staatscourant 2014, 18306 Besluiten van algemene strekking 25-06-2014) gaf de toenmalige Staatsecretaris aan: “De lasten voor burgers en bedrijven, die voortvloeien uit de aanwijzing, blijven naar verwachting beperkt. Veehouders zullen schade kunnen ondervinden in het geval een wolf een prooi zoekt onder hun vee. Provincies en Faunafonds geven daarbij aan dat in het geval van een zwervende, individuele wolf, niet kan worden geëist dat agrariërs preventieve maatregelen nemen. 2 De enkele zwervende wolf, die Nederland aandoet, zal hier maar kort verblijven en bijzonder schuw zijn. Preventieve maatregelen zijn kostbaar en niet effectief zolang niet duidelijk is in welk gebied een wolf zich ophoudt en hoelang hij daar blijft.” Kunt u aangeven hoe deze visie zich verhoud tot de huidige provinciale beleidsvoornemens, om afrasteren tegen zwervende wolven als een “vanzelfsprekende voorwaarde” te gaan beschouwen, voor compensatie bij schade door zwervende wolven? Dus enkel schade door zwervende wolven te willen gaan vergoeden, wanneer er ‘wolvenproof’ tegen zwervende wolven afgerasterd is? 
22. En tot slot; is er bij de definiëring van het “beperkt blijven van de lasten” aan een plafond gedacht?  Dus op welk moment zijn de lasten voor burgers en bedrijven – die voortvloeien uit de aanwijzing van de wolf als beschermde inheemse diersoort – dan  niet meer “beperkt” te noemen, als het gaat om schade en preventieve maatregelen? 
23. En indien dat plafond nog niet gedefinieerd is; wat acht u acceptabel? 
24. En zijn bij het definiëren van die “beperkte lasten” dan ook de arbeids- / c.q. loonlasten in acht genomen? (Zoals niet alleen plaatsen of verplaatsen van afrasteringen, maar ook de terugkerende lasten zoals wekelijks maaien onder de onderste -op 20 cm hangende – draden en/of bijvoorbeeld de verzorging en africhting van waakhonden). 
25. En zo nee, waarom zijn deze (terugkerende) lasten niet meegenomen?
26. Besluiten vanuit de overheid die van grote invloed zijn op onze leefomgeving mogen alleen genomen worden, nadat een MER heeft plaatsgevonden. Indien inderdaad alle dierenhouders moeten gaan afrasteren, is dit dan ook MER-plichtig (immers met een draad op 20 cm hoogte, kunnen egeltjes, dassen hazen en konijnen etc etc niet meer migreren – door de hoogte van de afrastering 1.10 á 1.20 met 4500 volt kunnen de reeën e.a. groot wild geen gebruik meer maken van de weilanden)?
27. Mogen wolven volgens de geldende wetgeving voorzien worden van een chip en/of een gps-tracker? En zo nee, met welk(e) wetsartikel(en) in welke wet(ten) is dat in strijd?
28. Wat zijn de exacte criteria die gelden voor het legaal doden van wolven?
29. Wilt u bovengenoemde vragen allen afzonderlijk beantwoorden?

LTO Noord organiseert dit najaar excursies waarbij het publiek met eigen ogen kan zien wat de gevolgen van de wolf in Nederland zijn. Het roofdier heeft inmiddels op verschillende plekken slachtoffers gemaakt.